Câu chuyện ngày tết "Qúy Tỵ" 2013

[Leodevincy]

Tống cựu nghinh tân

Cuối năm quét dọn sạch sẽ nhà cửa, cùng hàng xóm vệ sinh đường xóm, tắm giặt, mua sắm quần áo mới và mọi thứ thức ăn, vật dụng trong ngày tết…

Nhiều gia đình nhắc nhở, dặn dò con cháu từ phút giao thừa trở đi, không cãi cọ nhau, không vứt rác bừa bãi, không nghịch ngợm, trách phạt nhau... Đối với hàng xóm láng giềng, trong năm cũ có điều gì không hay không phải, đều xuý xoá hết, tất cả mọi người dù lạ dù quen, sau phút giao thừa đều niềm nở, vui vẻ và chúc nhau những điều tốt lành.

 

[Leodevincy]

Hái lộc, xông nhà, chúc tết, mừng tuổi

Ai cũng hy vọng một năm mới tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khoẻ tiến bộ, thành đạt hơn năm cũ. Lộc tự nhiên đến càng sớm càng tốt, nhưng nhiều nhà chủ tự đi hái lộc (chỉ là một cành non ở đình chùa, ở chốn nghiêm trang về nhà), tự mình xông nhà hoặc dặn trước người “nhẹ vía” mà mình thích đến xông nhà.

Tục đầu năm hái lộc không thể thiếu trong lòng người việt (ảnh minh họa)

Đáng lẽ sáng mồng một đông vui lại hoá ra ít khách, không ai dám đi đến nhà khách sớm, sợ trong năm mới gia đình người ta xảy ra chuyện gì không hay lại đổ tại mình “nặng vía”, vì tục xông nhà chỉ tính người đầu tiên đến nhà, từ người thứ hai trở đi không tính.

Sau giao thừa có tục mừng tuổi chúc tết. Trước hết con cháu mừng tuổi ông bà, cha mẹ. Ông bà, cha mẹ cũng chuẩn bị một ít tiền để mừng tuổi cho con cháu trong nhà và con cháu hàng xóm làng giềng, bạn bè thân thích, đồng thời chúc nhau những lời chúc tốt đẹp. Người nào thích điều gì thì chúc điều đó, chúc sức khoẻ là phổ biến nhất, luôn hướng tới sự tốt lành và kiêng nói tới những điều rủi ro hoặc xấu xa.

Quanh năm làm ăn vất vả, ít có điều kiện qua lại hỏi thăm nhau, nhân ngày lễ tết đến chúc mừng nhau, gắn bó tình cảm. Nhiều nhà, hễ đến chúc tết nhau nhất thiết phải nâng ly rượu, nếm vài món thức ăn gì đó chủ mới vui lòng, năm mới từ chối sợ bị “giông” cả năm.

 

[chaomao_mduc]

Rắn trong văn hóa dân gian

Người làm lịch (Âm lịch) thời xưa đã dựa vào một mối quan hệ họ hàng để sắp xếp thứ tự 12 con giáp, trong đó có hai cặp đi liền với nhau: Dần-Mão và Thìn-Tỵ. Nhưng trong hai cặp đó thì lại chỉ có cặp Thìn-Tỵ là ngôn ngữ giao tiếp được nhắc đến luôn: rồng rắn.
Từ ghép rồng rắn để chỉ một hình thức dài dòng, lộn xộn, không nhất quán: "đầu rồng, đuôi rắn" được phổ biến trong trò chơi "rồng rồng, rắn rắn" của trẻ con. Năm rồng qua rồi, năm rắn đến. Chuyện rắn trong văn hóa dân gian cũng nhiều. Trong vè 12 con giáp có câu:
Tuổi Tỵ rắn ở bọng cây
Nằm khoanh trong bọng có hay chuyện gì.
Nói về đặc điểm của loài rắn và cũng ám chỉ tính cách hành động của con người có những câu: "Thẳng như rắn bò", "Thao láo như mắt rắn ráo", "Oai oái như rắn mất nhái", "Bạnh cổ như cổ hổ mang", "Len lét như rắn mùng năm"... Hoặc nói kẻ hay bịa đặt, ba hoa quá sự thật: "Vẽ rắn thêm chân"... Lấy hình ảnh con rắn để nói đến tâm địa con người: "Hang hùm miệng rắn", "Miệng hùm nọc rắn", "Ấp rắn trong lòng". "Khẩu Phật tâm xà", "Khẩu xà tâm Phật", "Rắn đổ nọc chỗ lươn"... Ðối với những kẻ "khôn nhà dại chợ" phản bội gia đình,
Tổ quốc đã có hành vi "Cõng rắn cắn gà nhà"...
Rắn có hàng trăm loại nhưng chia ra làm hai loại chính: rắn có nọc độc và rắn không nọc độc. Có bài vè trong dân gian kể một số tên rắn:
Mái gầm, chàm quạp, hổ lác, hổ hèo
Ri cốc, liu điu, ri voi, hổ lửa
Hổ hành, hổ ngựa, rắn ráo, rắn râu
Quỷ khóc thần sầu hổ mang, hổ sậy
Thấy đà run rẩy: cạp nia, cạp nong
Lặn lội dưới sông là con rắn nước
Rắn rồng, rắn lục, ri cá, rắn trun
Nghe đến hãi hùng; hổ mây, hổ bướm
Ớn đà quá ớn... chẳng dám kể thêm...
Khi gặp rắn độc cắn, cỡ như rắn hổ, thì phải tìm thấy thuốc rắn "sư hổ mang" để cứu, nhưng từ ghép này lâu ngày đã biến nghĩa chỉ những kẻ tu hành ăn thịt chó, làm những việc xấu xa, ác độc không chừa! Rắn có nọc độc có thể giết người trong khoảnh khắc: "Mái gầm tại lỗ (chỗ), rắn hổ về nhà".
Dù gặp rắn độc hay rắn không độc, dân ta đều không ưa, phải dùng gậy gộc để đập rắn "đánh rắn phải đánh dập đầu" để không bị rắn cắn, cho nên "rắn khôn giấu đầu" là vậy. Trong một đoàn quân mất chủ tướng giống như "rắn mất đầu".
Rắn thì độc nhưng thịt rắn là món ăn đặc sản dân gian thích khẩu cho các bợm nhậu:
Cần chi cá lóc, cá trê Thịt chuột, thịt rắn nhậu mê hơn nhiều.
Rắn cũng đi vào câu chuyện tình trao đổi giữa trai gái trong lễ hội, ngày mùa. Họ có dịp hò hát, đối đáp với nhau để tìm bạn trăm năm:
Con rắn hổ mây nằm cây thục địa
Con ngựa nhà trời ăn cỏ chỉ thiên
Phận em là gái thuyền quyên
Ai mà đối đặng kết nguyền phu thê.
Thế rồi cô gái cất giọng đố:
Con gì có cánh không bay?
Con gì không cẳng chạy bay năm rừng?
Chàng trai lẹ làng đáp:
Con gà có cánh không bay
Con rắn không cẳng chạy bay năm rừng. Hoặc câu đố và đáp cũng tương tự,
bên gái đố:
Con gì không chân đi năm rừng, bảy núi?
Con gì không vú nuôi chín, mười con?
Bên trai đáp:
Con rắn không chân đi năm rừng, bảy núi
Con gà không vú nuôi chín, mười con
Phải nói rằng, rắn trong văn hóa dân gian rất phong phú. Tục ngữ, ca dao, hò vè... nói về rắn không sao kể hết. Trên đây chỉ là một số lượm lặt trong kho tàng bao la của dân gian để cùng độc giả thưởng thức, suy ngẫm trong năm con rắn.

Sưu tầm.

 

[Leodevincy]

Lễ mừng thọ

Ở các nước Tây Âu thường mừng thọ vào dịp kỷ niệm ngày sinh, ở nước ta ngày xưa ít ai nhớ chính xác ngày sinh tháng đẻ nên vào dịp đầu xuân thường tổ chức mừng thọ lục tuần, thất tuần, bát tuần, cửu tuần… tính theo tuổi mụ. Ngày tết, ngày xuân cũng là dịp mọi người đang rảnh rỗi, con cháu tụ tập đông vui.

Cũng vào dịp đầu xuân, người có chức tước khai ấn, học trò sẽ khai bút, nhà nông khai canh, thợ thủ công khai công, người buôn bán mở cửa hàng lấy ngày. Sau ngày mồng Một, tất cả “Tứ dân bách nghệ” đều chọn ngày “khai nghề”, nếu mồng Một là ngày tốt thì chiều mồng một đã bắt đầu, riêng khai bút thì giao thừa xong chọn giờ hoàng đạo thì bắt đầu.

 

[Leodevincy]

Cúng giao thừa ngoài trời

Dân tộc nào cũng coi phút giao thừa là thiêng liêng. Các cụ ta quan niệm: Mỗi năm Thiên Đình lại thay toàn bộ quan quân trông nom thiên hạ dưới hạ giới, đứng đầu là một ngài có vị trí như quan toàn quyền. Và các cụ hình dung phút giao thừa là lúc bàn giao các quan quân quản hạ giới hết hạn kéo về trời và quan quân mới được cử thì ào ạt kéo xuống hạ giới tiếp quản thiên hạ.

Những phút ấy, các gia đình đưa xôi gà, bánh trái, hoa quả… ra ngoài trời cúng, với lòng thành tiễn đưa người nhà trời cai quản mình năm cũ và đón người nhà trời mới xuống làm nhiệm vụ cai quản hạ giới năm tới để mong các quan phù hộ cho một năm mới mọi sự tốt lành.

 

[soncuaro]

Chúc đại gia đình ORG vui vẽ,đón một năm mới vạn sự như ý và an khang thịnh vượng

 

[Leodevincy]

Kiêng không hốt rác đổ đi trong ba ngày Tết

Tục này nguyên từ bên Tàu, trong “Sưu thần kỳ” có chuyện người lái buôn tên là Ân Minh được thuỷ thần cho một con hầu tên là Như Nguyệt, đem về nhà được vài năm thì giàu lên. Một hôm nhân ngày mồng Một tết, Ân Minh đánh nó, nó chui vào đống rác mà biến mất, từ đó nhà Ân Minh lại nghèo đi. Kể từ đó kiêng không hót rác ngày tết, ta bắt chước và đến nay vẫn nhiều người theo tục này.

 

[minhgas]

Năm mới chúc đại gia đình ORG dồi dào sức khỏe, vạn sự như ý, tiền vô như nước sông Đà, tiền ra nhỏ giọt như cafe phin. Chúc anh em cháy mãi niềm đam mê với chim chào mào. Hy vọng trong năm mới sắp đến phong trào chơi chim chào mào sẽ bước lên một tầm cao mới. Chúc gia đình ORG thắng lợi trên mọi mặt trận.
Thân
Minhgas