black_fish9402
Chim Râu Đỏ
Chơi chim cảnh ngày nay không còn đơn thuần là để thưởng giọng, nhiều thú chơi chim đã được nâng lên hàng nghệ thuật, cũng lắm công phu vất vả. Theo người xưa, một con chim hay phải thỏa mãn đủ 4 tiêu chí là thanh, sắc, bộ, bền, muốn đạt đủ 4 tiêu chí trên trước hết đó phải là một con chim khỏe mạnh & căng lửa, góp phần trong nhỏ vào "độ lửa" của chim cảnh, chính là sự phù hợp về thành phần và tỉ lệ dinh dưỡng trong cám, ứng với đặc tính sinh thái của từng loài chim...
Chòe lửa cần nhiều đạm & vitamin, Mi lại thích chất béo và côn trùng, Sáo Nâu, Sáo Đen thích ớt cay, Chào Mào lại mê quả ngọt. Phong phú hơn cả là các công thức cám biệt hóa dành cho Chào Mào từ dạng sơ cấp như gạo rang trứng đến các dạng cám kích, cám thuốc cấp cao. "Có thực mới vực được đạo", ai chơi chim Chào Mào cũng hiểu rằng - dinh dưỡng là yếu tố quan trọng thứ 3 sau tố chất và cách chăm sóc. Lẽ đó, mà không ít người chơi cố gắng bổ sung đủ kiểu, đủ loại "sơn hào hải vị" vào công thức, mong chim thấm cám chơi tốt, mà quên bẳng đi cái bao tử nhỏ bé đang co quắp, vặn vẹo, réo lên từng hồi vì "bội thực" của lũ Chào Mào tội nghiệp vốn ưa "chay tịnh". Có một thực trạng khá nghịch lí là các loài độc đạo ăn mặn như chòe lửa lại bị nhồi nhét quá nhiều ngũ cốc như đậu nành, đậu xanh, thậm chí là bột ngũ cốc tổng hợp dành cho trẻ em ăn dặm, trong khi đó Chào Mào là loài chuyên ăn chay lại bị thúc ép quá nhiều đạm như trứng, thịt bò, thịt chó, cào cào khô, tôm tép... Đã đến lúc ta cần nhìn lại tỉ lệ "Thực - động" để công thức cám được hợp lí và cân bằng hơn.
Chỉ với 15.000 - 20.000 VNĐ là ta có thế mua được các loại cám cơ bản bán sẵn trên thị trường, chúng cung cấp khá đầy đủ dinh dưỡng căn bản cho Chào Mào. Song khi đã chơi chuyên nghiệp nhiều nghệ nhân cũng phải lao tâm khổ tứ để thêm khắc gia giảm thành phần cám sao cho phù hợp giúp chim có lực chơi bền, thậm chí có người kiên nhẫn theo dõi màu sắc, mùi, độ đặc - lỏng của phân để đoán xem cám có hợp với chim hay không. Đáng buồn là giới cao thủ như thế không nhiều và những kinh nghiệm "xương máu" này không phải ai cũng sẵn lòng chia sẻ, người thêm đường bột, người thêm đạm, có công thức hơn chục món "Thực-động" phức tạp rối rấm, các món bí truyền được cho vào công thức một cách tùy tiện nếu người chơi thấy hợp cho người hoặc chim cảnh khác, làm nổi lên tình trạnh thừa đạm hiện nay. Thiết nghĩ, lượng cào cào cho ta chim ăn hằng ngày đã quá đủ đạm nên không cần "Cầu kì hóa" công thức cám. Đạm quá nhiều sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và sức khỏe chim, chúng sẽ có những biểu hiện như ù lì, mệt mỏi do phải thích nghi và tiêu hóa những loại chất mới có khi lại bị thải không ra ngoài một cách hoang phí nếu không được hấp thụ...
Một loại cám cơ bản phổ biến.
Cái mà người chơi Chào Mào cần không phải là "con cá", Nếu đã nắm chắc trong tay chiếc chìa khóa ngàn vàng về tỉ lệ thành phần tự nhiên trong công thức cám, tất là ta đã có đủ khả năng để mở cánh cửa thành công và sáng tạo. Chơi chim là một thú vui, cũng là cách để con người học cảm nhận và hiểu hơn về thiên nhiên, dựa vào tự nhiên mà phát triển. Công thức cám không ở dạng mặc định, nên mỗi người đều có thể tự sáng tạo cho riêng mình một công thức phù hợp cho cả chim và người (bám sát khẩu phần hoang dã). Chữ "phù hợp" ở đây bao hàm nhiều yếu tố.
Thứ nhất:
- "Cám làm cho chim" nên quan trọng nhất là phải xét xem chim có hợp với cám không, có hợp khẩu vị không, khối lượng cám tiêu thụ là bao nhiêu, sự thích nghi với cám mới càng nhanh hay chậm sẽ chứng tỏa sự thành công về mặt tỉ lệ, các loại thực phẩm và sự tương quan giữa thành phần trong công thức cám. Chim thấm cám sẽ có biểu hiện như: hót nhiều, luôn sục sạo tìm đối thủ, hoặc đơn giản là tự sướng với những nhắc chẻ kinh hồn. Phân vừa đi ra phải dẻo và đóng khuôn (không bẹp ra), lâu dần thì khô lại là đạt yêu cầu (trừ trường hợp chim ăn kèm các loại trái cây có nhiều nước như cà chua, cám, hồng...)
Thứ hai:
- Tỉ lệ "Thực - động" trong cám, Chào Mào là loài khá dễ chịu trong chuyện ăn uống (nếu đúng cách), nên thay vì chuyện thêm cái nọ bớt cái kia, rất phức tạp khác nào "chuyện đẻo cày giữa chợ" ta hãy bàn đến tỉ lệ thực vật và động vật trong khẩu phần tự nhiên của Chào Mào, để từ đó tự biết cách gia giảm thành phần thực phẩm trong cám cho hợp lí. Trong thiên nhiên Chào Mào thường ăn quả dại, mật hoa, nụ non, vài loài côn trùng như cào cào, chuồn chuồn, mối... như vậy thực vật chiếm hơn 70 % khối lượng thức ăn hằng ngày, 30 % còn lại là côn trùng và khoáng, bổ sung đúng mức cân bằng hợp lí sao cho tỉ lệ gần tự nhiên sẽ rất tốt cho chim về mặt sinh thái.
Thứ ba:
- Tỉ lệ muối và khoáng chất, thứ thường bị coi nhẹ. Việc cung cấp khoáng cho Chào Mào, ta có thể sử dụng các loại khoáng tổng hợp bán sẵn trên thị trường về pha theo tỉ lệ khuyên dùng, nếu không có điều kiện dùng khoáng tổng hợp ta có thể cung cấp bằng phấn hoa, theo một số nghiên cứu gần đây, phấn hoa chính là nguồn khoáng và vitamin tuyệt vời từ tự nhiên, rất thích hợp cho Chào Mào, vì đôi lúc chúng cũng ăn phấn hoa.
- Vitamin: Phấn hoa được coi như là chất cô đặc của hầu hết các vitamin như: Vitamin C, B1, B2, B6, D, E, PP, Acid pantothemic, Acid Folic, tiền Vitamin A, Biotin chống rối loạn nội bì và viêm mí mắt.
- Các nguyên tố khoáng vi lượng: Phấn hoa đặc biệt giàu các nguyên tố vi lượng và muối khoáng: bằng phương pháp quang phổ, người ta xác định được 27 nguyên tố vi lượng trong phấn hoa là: Canxi, Magie, Kali, Đồng, Kẽm, Asin, Bạch kim, Crom, Bari, Phospho, Silic,…
- Lương NaCl trong cám cũng cần bàn đến, theo một số loại cám cơ bản được nghiên cứu thì tỉ lệ NaCl trong 500g cám chiếm 0,5 %, vì thế ta chỉ việc nhân lên cho phù hợp với tổng khối lượng các thành phần để bổ sung NaCl cho phù hợp nhất. Điều này rất quan trọng về mặt khoáng, giúp chim nhận đủ chất, khỏe mạnh, luôn lanh lợi hoạt bát và căng lửa.
Kết
Đi từ gốc, tin rằng chuyện làm cám chẳng qua chỉ còn là sở thích sáng tạo và cái thú của từng người. Ngoài việc tuân thủ và bám sát đặc tính tự nhiên của chim để bào chế cám, ta cần cân nhắc tính nhiệt - hàn, nóng - mát của các loại thực phẩm trong cám. Cái gì quá nhiều đều không tốt, cám kích sở dĩ nóng làm chim sốc khô lông lỡ lửa vì thành phần quá đa nhiệt, cân bằng tốt nhiệt hàn để sức khỏe chim luôn được ổn định và phát triển, việc này tượng tự như con người ta ăn cay - khát nước, ăn cơm với đồ nóng - phải ăn canh rau mát để giải nhiệt, đó là cơ chế bù trừ, âm dương cân bằng hết sức tự nhiên nhưng lại có vai trò rất quan trọng trong việc giữ gìn sức khỏe, đây không chỉ thiết thực cho con người mà con là giải pháp hữu hiệu cho nhiều nghệ nhân đang lao tâm khổ tứ vì chuyện công thức và thành phần trong cám chim Chào Mào.
Thực hiện: black_fish9402.
Chòe lửa cần nhiều đạm & vitamin, Mi lại thích chất béo và côn trùng, Sáo Nâu, Sáo Đen thích ớt cay, Chào Mào lại mê quả ngọt. Phong phú hơn cả là các công thức cám biệt hóa dành cho Chào Mào từ dạng sơ cấp như gạo rang trứng đến các dạng cám kích, cám thuốc cấp cao. "Có thực mới vực được đạo", ai chơi chim Chào Mào cũng hiểu rằng - dinh dưỡng là yếu tố quan trọng thứ 3 sau tố chất và cách chăm sóc. Lẽ đó, mà không ít người chơi cố gắng bổ sung đủ kiểu, đủ loại "sơn hào hải vị" vào công thức, mong chim thấm cám chơi tốt, mà quên bẳng đi cái bao tử nhỏ bé đang co quắp, vặn vẹo, réo lên từng hồi vì "bội thực" của lũ Chào Mào tội nghiệp vốn ưa "chay tịnh". Có một thực trạng khá nghịch lí là các loài độc đạo ăn mặn như chòe lửa lại bị nhồi nhét quá nhiều ngũ cốc như đậu nành, đậu xanh, thậm chí là bột ngũ cốc tổng hợp dành cho trẻ em ăn dặm, trong khi đó Chào Mào là loài chuyên ăn chay lại bị thúc ép quá nhiều đạm như trứng, thịt bò, thịt chó, cào cào khô, tôm tép... Đã đến lúc ta cần nhìn lại tỉ lệ "Thực - động" để công thức cám được hợp lí và cân bằng hơn.
Chỉ với 15.000 - 20.000 VNĐ là ta có thế mua được các loại cám cơ bản bán sẵn trên thị trường, chúng cung cấp khá đầy đủ dinh dưỡng căn bản cho Chào Mào. Song khi đã chơi chuyên nghiệp nhiều nghệ nhân cũng phải lao tâm khổ tứ để thêm khắc gia giảm thành phần cám sao cho phù hợp giúp chim có lực chơi bền, thậm chí có người kiên nhẫn theo dõi màu sắc, mùi, độ đặc - lỏng của phân để đoán xem cám có hợp với chim hay không. Đáng buồn là giới cao thủ như thế không nhiều và những kinh nghiệm "xương máu" này không phải ai cũng sẵn lòng chia sẻ, người thêm đường bột, người thêm đạm, có công thức hơn chục món "Thực-động" phức tạp rối rấm, các món bí truyền được cho vào công thức một cách tùy tiện nếu người chơi thấy hợp cho người hoặc chim cảnh khác, làm nổi lên tình trạnh thừa đạm hiện nay. Thiết nghĩ, lượng cào cào cho ta chim ăn hằng ngày đã quá đủ đạm nên không cần "Cầu kì hóa" công thức cám. Đạm quá nhiều sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và sức khỏe chim, chúng sẽ có những biểu hiện như ù lì, mệt mỏi do phải thích nghi và tiêu hóa những loại chất mới có khi lại bị thải không ra ngoài một cách hoang phí nếu không được hấp thụ...
Một loại cám cơ bản phổ biến.
Cái mà người chơi Chào Mào cần không phải là "con cá", Nếu đã nắm chắc trong tay chiếc chìa khóa ngàn vàng về tỉ lệ thành phần tự nhiên trong công thức cám, tất là ta đã có đủ khả năng để mở cánh cửa thành công và sáng tạo. Chơi chim là một thú vui, cũng là cách để con người học cảm nhận và hiểu hơn về thiên nhiên, dựa vào tự nhiên mà phát triển. Công thức cám không ở dạng mặc định, nên mỗi người đều có thể tự sáng tạo cho riêng mình một công thức phù hợp cho cả chim và người (bám sát khẩu phần hoang dã). Chữ "phù hợp" ở đây bao hàm nhiều yếu tố.
Thứ nhất:
- "Cám làm cho chim" nên quan trọng nhất là phải xét xem chim có hợp với cám không, có hợp khẩu vị không, khối lượng cám tiêu thụ là bao nhiêu, sự thích nghi với cám mới càng nhanh hay chậm sẽ chứng tỏa sự thành công về mặt tỉ lệ, các loại thực phẩm và sự tương quan giữa thành phần trong công thức cám. Chim thấm cám sẽ có biểu hiện như: hót nhiều, luôn sục sạo tìm đối thủ, hoặc đơn giản là tự sướng với những nhắc chẻ kinh hồn. Phân vừa đi ra phải dẻo và đóng khuôn (không bẹp ra), lâu dần thì khô lại là đạt yêu cầu (trừ trường hợp chim ăn kèm các loại trái cây có nhiều nước như cà chua, cám, hồng...)
Thứ hai:
- Tỉ lệ "Thực - động" trong cám, Chào Mào là loài khá dễ chịu trong chuyện ăn uống (nếu đúng cách), nên thay vì chuyện thêm cái nọ bớt cái kia, rất phức tạp khác nào "chuyện đẻo cày giữa chợ" ta hãy bàn đến tỉ lệ thực vật và động vật trong khẩu phần tự nhiên của Chào Mào, để từ đó tự biết cách gia giảm thành phần thực phẩm trong cám cho hợp lí. Trong thiên nhiên Chào Mào thường ăn quả dại, mật hoa, nụ non, vài loài côn trùng như cào cào, chuồn chuồn, mối... như vậy thực vật chiếm hơn 70 % khối lượng thức ăn hằng ngày, 30 % còn lại là côn trùng và khoáng, bổ sung đúng mức cân bằng hợp lí sao cho tỉ lệ gần tự nhiên sẽ rất tốt cho chim về mặt sinh thái.
Thứ ba:
- Tỉ lệ muối và khoáng chất, thứ thường bị coi nhẹ. Việc cung cấp khoáng cho Chào Mào, ta có thể sử dụng các loại khoáng tổng hợp bán sẵn trên thị trường về pha theo tỉ lệ khuyên dùng, nếu không có điều kiện dùng khoáng tổng hợp ta có thể cung cấp bằng phấn hoa, theo một số nghiên cứu gần đây, phấn hoa chính là nguồn khoáng và vitamin tuyệt vời từ tự nhiên, rất thích hợp cho Chào Mào, vì đôi lúc chúng cũng ăn phấn hoa.
- Vitamin: Phấn hoa được coi như là chất cô đặc của hầu hết các vitamin như: Vitamin C, B1, B2, B6, D, E, PP, Acid pantothemic, Acid Folic, tiền Vitamin A, Biotin chống rối loạn nội bì và viêm mí mắt.
- Các nguyên tố khoáng vi lượng: Phấn hoa đặc biệt giàu các nguyên tố vi lượng và muối khoáng: bằng phương pháp quang phổ, người ta xác định được 27 nguyên tố vi lượng trong phấn hoa là: Canxi, Magie, Kali, Đồng, Kẽm, Asin, Bạch kim, Crom, Bari, Phospho, Silic,…
- Lương NaCl trong cám cũng cần bàn đến, theo một số loại cám cơ bản được nghiên cứu thì tỉ lệ NaCl trong 500g cám chiếm 0,5 %, vì thế ta chỉ việc nhân lên cho phù hợp với tổng khối lượng các thành phần để bổ sung NaCl cho phù hợp nhất. Điều này rất quan trọng về mặt khoáng, giúp chim nhận đủ chất, khỏe mạnh, luôn lanh lợi hoạt bát và căng lửa.
Kết
Đi từ gốc, tin rằng chuyện làm cám chẳng qua chỉ còn là sở thích sáng tạo và cái thú của từng người. Ngoài việc tuân thủ và bám sát đặc tính tự nhiên của chim để bào chế cám, ta cần cân nhắc tính nhiệt - hàn, nóng - mát của các loại thực phẩm trong cám. Cái gì quá nhiều đều không tốt, cám kích sở dĩ nóng làm chim sốc khô lông lỡ lửa vì thành phần quá đa nhiệt, cân bằng tốt nhiệt hàn để sức khỏe chim luôn được ổn định và phát triển, việc này tượng tự như con người ta ăn cay - khát nước, ăn cơm với đồ nóng - phải ăn canh rau mát để giải nhiệt, đó là cơ chế bù trừ, âm dương cân bằng hết sức tự nhiên nhưng lại có vai trò rất quan trọng trong việc giữ gìn sức khỏe, đây không chỉ thiết thực cho con người mà con là giải pháp hữu hiệu cho nhiều nghệ nhân đang lao tâm khổ tứ vì chuyện công thức và thành phần trong cám chim Chào Mào.
Thực hiện: black_fish9402.
Sửa lần cuối:
cảm ơn vì bài viết quá hay, bổ ích
